De gemeente werkt samen met anderen in en buiten de stad om haar doelen te realiseren en processen tot uitvoer te brengen. Een verbonden partij is een vorm van samenwerking die heeft geleidt tot een rechtspersoon waarin de gemeente Dordrecht een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Als alleen sprake is van enkel bestuurlijk (Netwerk Zuidvleugel) of van enkel financieel belang (bijvoorbeeld subsidie relatie of GR Schadevergoeding HSL-A16-A4) dan noemen we dat geen verbonden partij.
Het doel van verbonden partijen is zo maximaal mogelijk bij te dragen aan de lokale, bestuurlijke ambities met minimale risico’s. De gemeente kan twee rollen hebben richting een verbonden partij, de rol van eigenaar en van opdrachtgever. Als (mede)eigenaar beslist de gemeente over de oprichting, het pakket van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de verbonden partij. In die rol neemt ze bijvoorbeeld deel aan het bestuur van de verbonden partij of zijn we de aandeelhouder die mee stemt over de koersbepaling. Als opdrachtgever geeft de gemeente, binnen het afgesproken pakket, aan welke taken ze hoe uitgevoerd wil zien. Tussen beide rollen en de belangen die daaruit voortvloeien, kan een spanningsveld bestaan. De eigenaarsrol richt zich op de levensvatbaarheid, continuïteit en beheersen van het 'ondernemersrisico' van de (samenwerking-)organisatie. Bij bepaalde samenwerkingsvormen is de gemeente wettelijk verplicht om tekorten aan te vullen als de financiële resultaten tegenvallen. Als opdrachtgever heeft de gemeente belang bij een zo goed mogelijke prijs-/kwaliteitsverhouding voor de afgesproken dienstverlening. Soms komen de rollen samen, bijvoorbeeld in de rol van aandeelhouder. De gemeente wil invloed uitoefenen op de strategie en investeringen:
- beleidsmatig: de uit te voeren activiteiten ten gunste van ons gebied.
- qua maatschappelijk verantwoord ondernemen: social return, duurzaamheid en diversiteit benoemingen en beloningen bestuurders en commissarissen (Wet Normering Topinkomens).
- financieel: risicobeheersing, niveau van eigen vermogen organisatie en aandeelwaarde.
Rond bepaalde taken is de samenwerkingsvorm en het schaalniveau door de wetgever bepaald zo is de Veiligheidsregio door het Rijk bepaald op Zuid-Holland Zuid schaal (tien gemeenten). Bij andere taken kiezen we op zelf voor de vorm en schaal van samenwerking. De GR Sociaal is bijvoorbeeld georganiseerd op Drechtsteden schaal (zeven gemeenten).
Meer informatie over verbonden partijen treft u in de Nota Verbonden Partijen (2014) . Deze nota biedt een kader voor deelname aan en het sturen op de verbonden partijen van de gemeente. Vanwege het bestuurlijke, beleidsmatige en financiële belang is sturing op en monitoring van verbonden partijen gewenst. In het algemeen geldt daarbij: hoe groter het bestuurlijke (beleidsmatige) en financiële belang is, hoe wenselijker meer inzicht in en effectieve sturing op onze verbonden partijen is. Zo wil de gemeente bereiken dat de verbonden partij de overeengekomen opdracht realiseert binnen de daarover afgesproken beleidsinhoudelijke en financiële kaders. Uiteraard heeft een verbonden partijen zelf ook een eigen verantwoordelijkheid. Ze moeten rechtmatig opereren, adequaat reageren op nieuwe ontwikkelingen en transparant zijn in de informatievoorziening. Ze dienen kansen en bedreigingen tijdig te signaleren en hier middels risicomanagement op te sturen.